Phát hiện dấu vết virus trong lớp màng não của người mắc bệnh tâm thần phân liệt
Một nghiên cứu gần đây của Đại học Johns Hopkins (Mỹ) đã phát hiện dấu vết virus viêm gan C (HCV) trong lớp màng bảo vệ não của bệnh nhân mắc tâm thần phân liệt và rối loạn lưỡng cực. Đây là bằng chứng đầu tiên cho thấy virus có thể tồn tại ở một vị trí nhạy cảm trong hệ thần kinh trung ương, chỉ ra mối liên hệ sinh học giữa nhiễm virus và các rối loạn tâm thần nghiêm trọng. 

                                             Ảnh chụp bằng kính hiển vi điện tử truyền qua được tô màu của virus viêm gan C.                                                                                                        (Maria Teresa Catanese/Charles M. Rice/Đại học Rockefeller/NIAID)

Lần đầu tiên ghi nhận sự hiện diện của virus tại đám rối mạch mạc

Các nhà Khoa học đã phát hiện dấu vết của virus trong mô não người, cụ thể là tại đám rối mạch mạc – một cấu trúc nằm trong não thất, nơi sản xuất dịch não tủy và tham gia bảo vệ hệ thần kinh trung ương.

Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học đã phân tích các mẫu mô não thu được từ những bệnh nhân mắc tâm thần phân liệt, rối loạn lưỡng cực và trầm cảm nặng, sau đó so sánh với mẫu từ những người không có tiền sử bệnh tâm thần.

Để xác định sự hiện diện của virus, nhóm nghiên cứu đã sử dụng bảng dò Twist Comprehensive Viral Research Panel – công cụ có khả năng phát hiện hơn 3.000 chủng virus khác nhau. Kết quả cho thấy có tổng cộng 13 loại virus được tìm thấy trong các mẫu đám rối mạch mạc.

Đáng chú ý, virus viêm gan C (HCV) là chủng duy nhất có liên quan rõ rệt với nhóm bệnh nhân mắc tâm thần phân liệt và rối loạn lưỡng cực, trong khi hầu như không xuất hiện ở nhóm đối chứng.

Phát hiện này làm dấy lên nghi vấn về sự ảnh hưởng của virus đến các rối loạn tâm thần nghiêm trọng, đồng thời mở ra hướng nghiên cứu mới trong lĩnh vực thần kinh và tâm thần học.

Xác nhận mối liên quan giữa HCV và các rối loạn tâm thần qua dữ liệu bệnh án quy mô lớn

Kết quả từ mô não đã được kiểm chứng thông qua phân tích cơ sở dữ liệu TriNetX, với hơn 285 triệu hồ sơ sức khỏe điện tử. Các kết quả chỉ ra rằng:

• 3,5% bệnh nhân tâm thần phân liệt có nhiễm HCV
• 3,9% bệnh nhân rối loạn lưỡng cực có HCV

Tỷ lệ nhiễm HCV ở bệnh nhân trầm cảm nặng là 1,8%, trong khi chỉ có 0,5% ở nhóm người khỏe mạnh.

Tỷ lệ này chứng minh rằng HCV và các rối loạn tâm thần nặng là có liên quan với nhau, đặc biệt là với nhóm bệnh nhân tâm thần phân liệt và rối loạn lưỡng cực.

Ảnh hưởng gián tiếp của virus lên chức năng não

Mặc dù không phát hiện HCV trong các vùng sâu của não, như hồi hải mã — khu vực liên quan đến trí nhớ và cảm xúc — nhưng các bệnh nhân có HCV trong đám rối mạch mạc lại biểu hiện sự thay đổi hoạt động gen tại hồi hải mã. Điều này cho thấy virus có thể tác động gián tiếp đến chức năng thần kinh, thông qua các cơ chế viêm, miễn dịch hoặc tín hiệu phân tử từ lớp màng bao quanh não.

Tiềm năng điều trị cho nhóm bệnh nhân đặc biệt

Mặc dù HCV không phải là nguyên nhân duy nhất gây ra các rối loạn tâm thần, nhưng ở một nhóm bệnh nhân cụ thể, nhiễm HCV có thể góp phần làm trầm trọng thêm triệu chứng. Việc xác định và điều trị HCV ở nhóm bệnh nhân này có thể giúp cải thiện triệu chứng tâm thần mà không cần đến các can thiệp chuyên biệt về tâm thần.

TS. Sarven Sabunciyan, nhà thần kinh học tại Đại học Johns Hopkins, chia sẻ: “Phát hiện của chúng tôi cho thấy một số người có thể xuất hiện triệu chứng tâm thần do nhiễm HCV. Nếu được điều trị bằng thuốc kháng virus, họ có thể giảm triệu chứng mà không cần dùng thuốc hướng thần.”

Nghiên cứu này mở ra một hướng tiếp cận mới trong việc làm rõ mối liên hệ giữa nhiễm virus và các bệnh lý tâm thần. Dù cần thêm nghiên cứu để xác định cơ chế tác động cụ thể, nhưng sự hiện diện của virus viêm gan C trong màng não đã cung cấp một góc nhìn mới trong chẩn đoán và điều trị nhóm bệnh nhân tâm thần có yếu tố nhiễm trùng. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc hiểu rõ hơn về các yếu tố sinh học liên quan đến các rối loạn tâm thần.

Tài liệu thâm khảo: Tạp chí Translational Psychiatry 

Người biên dịch: DS. Nguyễn Duy Tài