Trong bản “Báo cáo năm 2025 về xu thế việc làm trong tương lai” của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, được công bố vào tháng 1/2025, nêu ra những tác động lực định hình lại thị trường lao động toàn cầu vào năm 2030.

Các động lực chính được xác định bao gồm những tiến bộ công nghệ, sự phân mảnh địa kinh tế, bất ổn kinh tế, chuyển đổi nhân khẩu học và quá trình chuyển đổi xanh - hành động độc lập và tập thể để định nghĩa lại việc làm và kỹ năng trên toàn thế giới.

Dựa trên thông tin chi tiết từ 1.000 nhà tuyển dụng hàng đầu toàn cầu, đại diện cho hơn 14 triệu người lao động trên 22 cụm ngành và 55 nền kinh tế, báo cáo xem xét cách các xu hướng vĩ mô này ảnh hưởng đến việc làm, kỹ năng và các chiến lược chuyển đổi lực lượng lao động được lên kế hoạch cho giai đoạn 2025-2030.

Những phát hiện chính:
•    Dự kiến sẽ có 170 triệu việc làm mới xuất hiện vào năm 2030, được thúc đẩy bởi các xu hướng vĩ mô toàn cầu.
•    Nhu cầu về các vị trí công việc được thúc đẩy bởi những tiến bộ công nghệ, chẳng hạn như trí tuệ nhân tạo (AI), đang tăng vọt.
•    39% kỹ năng cần thiết cho công việc sẽ thay đổi hoặc trở nên lỗi thời vào năm 2030.

Bài viết này sẽ đi sâu vào những hiểu biết sâu sắc của cuộc khảo sát về chuyển đổi kỹ năng, tập trung vào:
•    Các kỹ năng cốt lõi được dự báo cho năm 2030, dựa trên tầm quan trọng hiện tại và tương lai.
•    Yêu cầu kỹ năng cho các vị trí đang phát triển và suy giảm, làm nổi bật những điểm tương phản chính.
•    Các động lực chính của chuyển đổi kỹ năng định hình nhu cầu của lực lượng lao động.
•    Nhu cầu và xu hướng đào tạo, cung cấp tổng quan về các ưu tiên đào tạo lại và nâng cao kỹ năng dự kiến.

Dự báo các kỹ năng cốt lõi trong giai đoạn 2025-2030
Năm 2025, 10 kỹ năng cốt lõi xếp vị thứ như sau:
1.    Tư duy phân tích (69%)
2.    Khả năng phục hồi, tính linh hoạt và nhanh nhẹn (67%)
3.    Lãnh đạo và ảnh hưởng xã hội (61%)
4.    Tư duy sáng tạo (57%)
5.    Động lực nội tại và tự nhận thức cá nhân (52%)
6.    Kiến thức công nghệ (51%)
7.    Sự đồng cảm và lắng nghe tích cực (50%)
8.    Sở thích khám phá và khả năng học tập suốt đời (50%)
9.    Quản lý nhân tài (47%)
10.    Định hướng dịch vụ và dịch vụ khách hàng (47%)

10 kỹ năng cốt lõi hàng đầu được bổ sung bởi kiến thức công nghệ, sự đồng cảm và lắng nghe tích cực, sở thích khám phá và khả năng học tập suốt đời, quản lý nhân tài, định hướng dịch vụ và dịch vụ khách hàng.

Những kỹ năng phản ánh vai trò quan trọng của trình độ chuyên môn, khả năng giao tiếp mạnh mẽ, trí tuệ cảm xúc và cam kết học tập liên tục thể hiện kỳ vọng của người trả lời rằng người lao động phải cân bằng giữa kỹ năng cứng và kỹ năng mềm để phát triển mạnh mẽ trong môi trường làm việc ngày nay.

Mặc dù bộ kỹ năng cốt lõi tương đối thống nhất giữa các ngành và khu vực địa lý rộng lớn hơn, nhưng vẫn có sự khác biệt đáng kể trong các lĩnh vực và khu vực địa lý cụ thể.

Xu hướng kỹ năng từ năm 2025 đến năm 2030

Theo kỳ vọng của nhà tuyển dụng về sự phát triển kỹ năng trong năm năm tới, kỹ năng công nghệ được dự đoán sẽ trở nên quan trọng hơn bất kỳ loại kỹ năng nào khác. Trong số đó, AI và Dữ liệu lớn (big data) đứng đầu danh sách những kỹ năng phát triển nhanh nhất, theo sát là hệ thống mạng, an ninh mạng và kiến thức công nghệ.

Bên cạnh những kỹ năng công nghệ, tư duy sáng tạo và hai thái độ xã hội-cảm xúc (socio-emotional attitudes) - khả năng phục hồi, linh hoạt và nhanh nhẹn, cùng với sự tò mò và học tập suốt đời - cũng được coi là ngày càng quan trọng. Trong số 10 kỹ năng gia tăng hàng đầu còn có lãnh đạo và ảnh hưởng xã hội, quản lý nhân tài, tư duy phân tích và quản lý môi trường. Những kỹ năng này nhấn mạnh nhu cầu về những người lao động có khả năng lãnh đạo nhóm, quản lý nhân tài hiệu quả và thích ứng với sự bền vững và chuyển đổi xanh trong một thế giới ngày càng phức tạp và có kết nối chặt chẽ.

Nguồn ảnh: The Future of Jobs Report 2025 (World Economic Forum)

Hướng tới năm 2030, một số kỹ năng nổi trội cần thiết cho sự thành công của tổ chức, với dự kiến sẽ tăng đáng kể:

Kỹ năng cốt lõi và phát triển nhanh chóng
Những kỹ năng này, vốn đã rất quan trọng hiện nay, được dự đoán sẽ trở nên quan trọng hơn nữa:
1.    AI và dữ liệu lớn
2.    Tư duy phân tích
3.    Tư duy sáng tạo
4.    Khả năng phục hồi, linh hoạt và nhanh nhẹn
5.    Kiến thức công nghệ

Các năng lực lấy con người làm trung tâm vẫn giữ vai trò quan trọng, bao gồm:
1.    Khả năng lãnh đạo và tầm ảnh hưởng xã hội
2.    Sở thích khám phá và khả năng học tập suốt đời 
3.    Tư duy hệ thống
4.    Quản lý nhân tài
5.    Động lực và tự nhận thức

Kỹ năng mới nổi

Nguồn ảnh: The Future of Jobs Report 2025 (World Economic Forum)

Nằm ở góc phần tư trên cùng bên trái của các xu hướng dự kiến, những kỹ năng này dự kiến sẽ tăng trưởng đáng kể nhưng vẫn chưa phải là cốt lõi đối với hầu hết các tổ chức:
1.    Mạng và an ninh mạng
2.    Quản lý môi trường

Những năng lực mới nổi này báo hiệu các lĩnh vực mà doanh nghiệp phải chủ động xây dựng chuyên môn để đáp ứng nhu cầu trong tương lai. Bằng cách ưu tiên phát triển cả những kỹ năng đã được thiết lập và mới nổi, các tổ chức có thể định hướng tốt hơn những thách thức của quá trình chuyển đổi công nghệ và môi trường nhanh chóng.

Mặt khác, các kỹ năng cốt lõi hiện nay, dự kiến sẽ ổn định trong 5 năm tới và mức độ sử dụng vẫn không tăng đáng kể, được hiển thị ở góc phần tư dưới bên phải, bao gồm sự đồng cảm và lắng nghe tích cực, định hướng dịch vụ và chăm sóc khách hàng, cũng như quản lý và vận hành nguồn lực. Cuối cùng, góc phần tư dưới bên trái làm nổi bật các kỹ năng không thiết yếu hiện tại và dự kiến sẽ tăng đáng kể về mức độ sử dụng trong 5 năm tới.

Mặc dù các kỹ năng này vẫn quan trọng, nhưng chúng có thể đại diện cho những lĩnh vực cần ít đầu tư hơn, cho phép nhà tuyển dụng ưu tiên nguồn lực cho các bộ kỹ năng đang phát triển nhanh chóng.

Các yêu cầu kỹ năng tương ứng với các công việc đang thịnh hành hiện nay
Mặc dù một bộ kỹ năng đa dạng là điều cần thiết để định hướng trong bối cảnh lực lượng lao động đang thay đổi, nhưng việc so sánh các yêu cầu kỹ năng đặc biệt liên quan đến việc làm đang phát triển và những yêu cầu liên quan đến việc làm đang suy giảm cho thấy những cơ hội hiện có để tạo điều kiện cho sự chuyển đổi công việc năng động.

Những phát hiện này nhấn mạnh tầm quan trọng của các nỗ lực phát triển kỹ năng có mục tiêu nhằm hỗ trợ người lao động chuyển đổi sang các vai trò phát triển cũng như đảm bảo rằng người sử dụng lao động có thể tiếp cận nguồn nhân tài có các kỹ năng cần thiết cho tương lai của công việc.

Các động lực chính cho chuyển đổi kỹ năng trong việc định hình nhu cầu lực lượng lao động
Thay đổi công nghệ
Những tiến bộ công nghệ, đặc biệt là trong lĩnh vực AI, dữ liệu lớn, mạng lưới và an ninh mạng, là những động lực chính thúc đẩy chuyển đổi kỹ năng trong năm năm tới. Những xu hướng này, được thúc đẩy bởi việc mở rộng khả năng tiếp cận kỹ thuật số và tích hợp AI, cũng đang làm tăng nhu cầu về tư duy phân tích và tư duy hệ thống để giải quyết các thách thức phức tạp dựa trên dữ liệu.

Phân mảnh địa-kinh tế và bất ổn kinh tế
Mối lo ngại ngày càng tăng về an ninh mạng và phân mảnh địa kinh tế đang thúc đẩy nhu cầu về các kỹ năng mạng và an ninh mạng để bảo vệ cơ sở hạ tầng kỹ thuật số. Đồng thời, các kỹ năng lấy con người làm trung tâm như khả năng phục hồi, linh hoạt, tài lãnh đạo và công dân toàn cầu là thiết yếu để vượt qua khủng hoảng và quản lý sự phức tạp của xã hội trong một thế giới ngày càng bất ổn.

Chuyển đổi xanh
Sự chuyển dịch sang tính bền vững đang thúc đẩy nhu cầu quản lý môi trường, khi các doanh nghiệp điều chỉnh chiến lược phù hợp với các mục tiêu khí hậu, bao gồm giảm thiểu carbon và những tiến bộ trong công nghệ năng lượng. Những kỹ năng này đang trở nên quan trọng trong mọi ngành nghề.

Chuyển đổi nhân khẩu học
Lực lượng lao động già hóa và thu hẹp ở các nền kinh tế phát triển đang làm tăng nhu cầu về các kỹ năng quản lý nhân tài, cố vấn và tạo động lực. Các kỹ năng giao tiếp như sự đồng cảm, lắng nghe tích cực và dịch vụ khách hàng ngày càng trở nên quan trọng trong việc tạo ra môi trường làm việc hòa nhập và thích ứng. Những xu hướng vĩ mô này nhấn mạnh sự cần thiết của các tổ chức trong việc ưu tiên cả kỹ năng kỹ thuật và kỹ năng lấy con người làm trọng tâm để phát triển mạnh mẽ trong bối cảnh toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng.

Nhu cầu và xu hướng đào tạo, cung cấp dự kiến tổng quan về các ưu tiên về tái đào tạo lại và nâng cao kỹ năng 
Tỷ lệ tiếp nhận đào tạo toàn cầu
50% người lao động trên toàn cầu đã hoàn thành đào tạo vào năm 2025, tăng từ 41% vào năm 2023.
Các lĩnh vực có sự gia tăng đáng kể về đào tạo:
1.    Quản lý bảo hiểm và lương hưu
2.    Chuỗi cung ứng và vận tải
3.    Viễn thông
Các lĩnh vực có tỷ lệ hoàn thành đào tạo giảm:
1.    Nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản
2.    Bất động sản

Nhu cầu đào tạo dự kiến đến năm 2030
Cứ 100 người lao động:
•    41% sẽ không cần đào tạo.
•    11% sẽ cần đào tạo nhưng không được tiếp cận.
•    29% sẽ được nâng cao kỹ năng trong vai trò của họ.
•    19% sẽ được đào tạo lại và tái bố trí.

Biến động theo khu vực
•    Bắc Mỹ: 67% lực lượng lao động dự kiến cần được đào tạo.
•    Trung Á, Trung Đông và Bắc Phi: Nhu cầu đào tạo dự kiến dưới 50%.

Phân tích chuyên sâu theo từng ngành
Nhu cầu đào tạo cao vào năm 2030:
•    Viễn thông (63%)
•    Dịch vụ CNTT (62%)

Hạn chế tiếp cận
Việc tiếp cận các cơ hội nâng cao kỹ năng vẫn còn hạn chế ở tất cả các ngành và khu vực, bất kể nhu cầu đào tạo.

Dưới đây là tóm tắt những phát hiện quan trọng khác đã được thảo luận trong báo cáo:

Dự kiến sẽ có 170 triệu việc làm mới xuất hiện vào năm 2030, được thúc đẩy bởi các xu hướng vĩ mô toàn cầu.
Báo cáo nhấn mạnh rằng các xu hướng vĩ mô toàn cầu sẽ tạo ra 170 triệu việc làm mới vào năm 2030, tương đương 14% việc làm hiện nay. Tuy nhiên, 92 triệu việc làm sẽ bị thay thế, dẫn đến mức tăng ròng 78 triệu việc làm.

Các động lực chính bao gồm những tiến bộ công nghệ, quá trình chuyển đổi xanh và sự thay đổi nhân khẩu học.

Nhu cầu về các vị trí được thúc đẩy bởi những tiến bộ công nghệ, chẳng hạn như trí tuệ nhân tạo (AI), đang tăng vọt.
Nhu cầu về các vị trí công nghệ, chẳng hạn như chuyên gia AI, kỹ sư công nghệ tài chính và chuyên gia dữ liệu lớn, đang tăng nhanh chóng. Tuy nhiên, xét về số lượng tuyệt đối, các vị trí thiết yếu đối với nền kinh tế đang chứng kiến mức tăng trưởng ròng lớn nhất. Lao động nông nghiệp dẫn đầu với 34 triệu việc làm bổ sung dự kiến vào năm 2030, nhờ vào quá trình chuyển đổi xanh, khả năng tiếp cận kỹ thuật số và chi phí sinh hoạt.

Tài xế giao hàng, kỹ sư phát triển phần mềm, công nhân xây dựng và nhân viên bán hàng quan trọng không kém cạnh. Các ngành nghề chăm sóc như điều dưỡng, công tác xã hội và tư vấn cũng được dự đoán sẽ mở rộng đáng kể, được thúc đẩy bởi dân số già hóa và sự thay đổi nhân khẩu học. Các động lực chính bao gồm những tiến bộ công nghệ, quá trình chuyển đổi xanh và sự thay đổi nhân khẩu học.

 
Nguồn:
1.    Most in-demand core skills globally in 2025-2030
2.    Future of Jobs Report 2025: The jobs of the future – and the skills you need to get them
3.    The Future of Jobs Report 2025