Dược sĩ - một trong những lực lượng tuyến đầu trong cuộc chiến chống lại vấn nạn này – không chỉ bằng chuyên môn, mà còn bằng đạo đức nghề nghiệp và trách nhiệm xã hội.

1. Dược sĩ – Người gác cổng cho chuỗi cung ứng hợp pháp

Ngay từ khâu lựa chọn, tiếp nhận và phân phối thuốc tại nhà thuốc hoặc bệnh viện, dược sĩ có thể ngăn chặn từ đầu các sản phẩm không rõ nguồn gốc, không đảm bảo chất lượng nếu có đủ kiến thức, kỹ năng và đạo đức nghề nghiệp. Việc thực hiện đúng các quy định chuyên môn, đặc biệt các kỹ năng kiểm tra hồ sơ pháp lý, mã số đăng ký, TEM chống giả, tra cứu Cơ sở dữ liệu Dược Quốc gia… là những yêu cầu nghiệp vụ cơ bản mà sinh viên Dược cần được đào tạo và thực hành nghiêm túc.

Tại các cơ sở bán lẻ thuốc, dược sĩ còn có trách nhiệm hướng dẫn bệnh nhân phân biệt thuốc thật – giả, tư vấn nơi mua đáng tin cậy, cảnh báo khi phát hiện sản phẩm nghi ngờ.

2. Dược sĩ kiểm nghiệm – Người “vạch mặt” hàng giả bằng khoa học

Thuốc giả là thuốc được sản xuất thuộc một trong các trường hợp sau đây: Không có dược chất, dược liệu; Có dược chất không đúng với dược chất ghi trên nhãn hoặc theo tiêu chuẩn đã đăng ký lưu hành hoặc ghi trong giấy phép nhập khẩu; Có dược chất, dược liệu nhưng không đúng hàm lượng, nồng độ hoặc khối lượng đã đăng ký lưu hành hoặc ghi trong giấy phép nhập khẩu, trừ thuốc không đạt tiêu chuẩn chất lượng trong quá trình bảo quản, lưu thông phân phối hoặc được sản xuất, trình bày hoặc dán nhãn nhằm mạo danh nhà sản xuất, nước sản xuất hoặc nước xuất xứ. 

Trong các trung tâm kiểm nghiệm thuốc, mỹ phẩm và thực phẩm bảo vệ sức khỏe, dược sĩ chuyên ngành kiểm nghiệm chính là người xác định hàng giả qua các phương pháp như HPLC, GC, IR, UV-Vis… và kết luận nhờ vào kiến thức chuyên sâu và kỹ năng phòng thí nghiệm của dược sĩ.

Sinh viên Dược cần hiểu rằng: Kiểm nghiệm không chỉ là “môn học trong giáo trình”, mà là tuyến phòng vệ sống còn cho sức khỏe cộng đồng.

3. Dược sĩ – Người truyền thông và giáo dục cộng đồng

Một cộng đồng được trang bị đầy đủ kiến thức chính là lá chắn bền vững nhất chống lại hàng giả. Không ai phù hợp hơn dược sĩ trong việc giải thích, hướng dẫn và truyền đạt kiến thức liên quan đến sản phẩm y tế cho người dân. Ngày nay, các kỹ năng này được các trường đào tạo dược sĩ quan tâm, và dần đưa vào chương trình đào tạo của mình.

Sinh viên Dược cần:

• Học cách truyền thông y tế bằng ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu;

• Thực hành viết bài phổ biến kiến thức;

• Tham gia các chiến dịch cộng đồng để nâng cao nhận thức về hàng giả.

4. Trách nhiệm đạo đức và lòng dũng cảm nghề nghiệp

Dược sĩ, với tư cách là người có chuyên môn, có đạo đức và được xã hội tin cậy, phải đủ bản lĩnh để nói “Không” với lợi nhuận phi pháp, dù là trong mua bán, sản xuất hay tiếp tay gián tiếp.

Sinh viên Dược không chỉ là học tập nghiên cứu kiến thức chuyên môn, mà cần rèn luyện hình thành nhân cách người thầy thuốc – mà “thầy thuốc” ở đây không chỉ dành cho bác sĩ.

Cuộc chiến chống hàng giả là một hành trình dài, đòi hỏi sự phối hợp giữa cơ quan chức năng, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Nhưng dược sĩ – với vai trò trung tâm trong hệ thống thuốc – chính là mắt xích then chốt và đáng tin cậy nhất cho người bệnh.